Rất nhiều người sử dụng thuốc an thần như là một cách để điều hòa tâm trí, cải thiện rất ngủ. Nhung ít ai biết rằng nhóm thuốc này phải tìm hiểu đúng cách sử dụng nếu không sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

1. Tìm hiểu về thuốc an thần

Sau đây là các khái niệm về thuốc an thần cũng như cách phân loại hiện nay.

Thuốc an thần là gì?

Các loại thuốc an thần làm chậm hoạt động của não bộ và giúp làm dịu, điều hòa thần kinh. Thuốc có tác dụng trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương để tạo sự kích thích hoặc ức chế thần kinh với mục đích phòng và chữa bệnh.

Trước đây, bệnh nhân chỉ sử dụng những loại thuốc này khi điều trị các bệnh lý về thần kinh, tâm thần như: tâm thần phân liệt, kinh niên, động kinh,… hay dùng trong các trường hợp cần gây mê khi tiến hành phẫu thuật. Ngày nay, thuốc này được sử dụng để điều trị các vấn đề liên quan đến thần kinh và tâm lý như: rối loạn lưỡng cực, lo âu, mất ngủ, mệt mỏi, đau nhức, căng thẳng sau chấn thương,…

Những loại thuốc an thần thường gặp

Các nhóm thuốc an thần hiện nay được chia làm nhiều nhóm khác nhau bao gồm: thuốc giúp an thần kinh, thuốc bình thần, thuốc chỉnh khí sắc, thuốc gây trầm cảm.

Thuốc giúp an thần kinh

Các loại thuốc thường gặp: Clorpromazina, Levomepromazin, Haloperidol, Sulpirid, Risperidon, Thioridazine,…

Những loại thuốc này có tác dụng chính là trấn an, điều hòa về tinh thần, làm dịu thần kinh gây cảm giác mơ màng buồn ngủ. Ngoài ra, thuốc này có khả năng chống loạn thần điều trị các chứng bệnh thần kinh như: hoang tưởng, ảo giác, tâm thần phân liệt. Khi sử dụng với các loại thuốc ngủ, thuốc gây mê sẽ làm tăng tác dụng của những loại thuốc này một cách hiệu quả hơn.

Thuốc bình thần

Loại thuốc đại diện cho nhóm này và thường được sử dụng nhiều nhất là thuốc thuộc nhóm Benzodiazepin: diazepam, flurazepam, estazolam, temazepam, triazolam,… Ngoài ra, còn sự xuất hiện của các loại thuốc bình thần thuộc nhóm thuốc thế hệ mới đem lại hiệu quả tốt hơn, ít tác dụng phụ như các loại thuốc truyền thống như: Buspirone, Zolpidem,…

Nhóm thuốc bình thần có tác dụng an thần, giảm bớt lo lắng, căng thẳng sau chấn thương. Đặc biệt có khả năng làm giảm cảm giác căng thẳng, âu lo, làm chậm các hoạt động vận động và làm dịu sự bồn chồn. Ngoài ra, còn làm giảm các cảm xúc thái quá và giảm căng thẳng tâm thần, chống co giật. Nếu người bị mất ngủ do stress, âu lo thì có thể sử dụng thuốc bình thần để gây ngủ, dễ ngủ hơn.

Thuốc chống trầm cảm

Các loại thuốc chống trầm cảm thường dùng là: thuốc ức chế MAO, Anafranil, Amitriptyplin, Fluvoxamine, Fluoxetine, Paroxetine, Sertraline,…

Đúng với tên gọi của mình các loại thuốc này được sử dụng cho những người lo âu, mệt mỏi có nguy cơ bị trầm cảm, sử dụng cho người đang điều trị trầm cảm, gây hoạt hóa tâm thần. Gây ngủ cho những trường hợp bị mất ngủ, tạo sự êm dịu cho tinh thần, điều trị âu lo.

Thuốc chỉnh khí sắc cho người bệnh

Một số loại thuốc chỉnh khí sắc: Lithium, Thuốc chống động kinh (Valproate, Carbamazepine,…).

Đây là loại thuốc giúp cho tình trạng cảm xúc của người bệnh trở nên ổn định hơn, có tác dụng trong điều trị trạng thái hưng cảm và đồng thời cũng giúp điều trị trạng thái trầm cảm trong rối loạn cảm xúc lưỡng cực. Các thành phần trong các loại thuốc chỉnh khác còn có khả năng chống động kinh.

Thuốc an thần gây ngủ từ dược liệu thiên nhiên

Bên cạnh những loại thuốc Tây y thì ngay từ xa xưa, ông bà ta cũng ưa chuộng lựa chọn những loại thuốc có tác dụng an thần, giảm căng thẳng, mệt mỏi, có tác dụng gây cảm giác buồn ngủ tốt. Trong đó, được sử dụng trong nhiều bài thuốc đông y là cây bình vôi, nổi bật với Rotunda có tác dụng an thần, gây ngủ, hỗ trợ giảm đau đầu, điều hòa huyết áp, ổn định nhịp tim, giảm các cơn đau,… Ngoài ra, các vị thuốc đông y như: cây trinh nữ, lá sen, lạc tiên, lá vông nem, tam thất, xạ đen cũng có tác dụng hiệu quả trong việc an thần và giảm sự căng thẳng của thần kinh.

2. Tác dụng phụ của thuốc an thần bạn nên biết

Khi sử dụng thuốc an thần quá liều hoặc không có sự chỉ định của bác sĩ có thể gặp phải một số tác dụng phụ không mong muốn như:

Người sử dụng thuốc trở nên mệt mỏi, uể oải, thực hiện các động tác không chính xác, trở nên lú lẫn (với những người bệnh cao tuổi), miệng khô đắng và suy giảm trí nhớ.

Trong thời gian đầu khi sử dụng một số thuốc giúp an thần, người bệnh sẽ cảm thấy: chóng mặt, buồn nôn, mất ngủ, nhức đầu, đau ngực, ù tai,… Điều này có thể do việc sử dụng thuốc với liều lượng và thời gian không hợp lý, cần có sự điều chỉnh.

Khi sử dụng thuốc có thể ảnh hưởng đến hoạt động điều tiết và sinh dục: gây nên hiện tượng vô kinh ở nữ giới, giảm ham muốn tình dục.

Tăng cân nhanh chóng, khó kiểm soát có thể xảy với người dùng thuốc.

Một số trường hợp ghi nhận việc xảy ra hiện tượng viêm cơ tim và co giật xảy ra đối với một số người sử dụng thuốc an thần Clozapine.

Việc sử dụng thuốc giúp an thần với liều lượng cao không phù hợp với khả năng chịu đựng của cơ thể còn khiến cho bệnh tình trở nên trầm trọng hơn, khiến người dùng thuốc bị tác dụng phụ ngoại tháp và rối loạn vận động cao.

3. Sử dụng thuốc an thần đúng cách và hiệu quả

Khi sử dụng các loại thuốc này bạn phải tuân theo đúng lộ trình, liều lượng và thời gian dùng thuốc mà bác sĩ đã đưa ra. Không nên tự ý sử dụng thuốc bất kỳ lúc nào cảm thấy khó chịu. Nếu lạm dụng bạn sẽ dễ bị “nghiện” dùng thuốc giúp an thần, khiến bệnh tình trở nên khó chữa trị hơn và đem lại nhiều ảnh hưởng xấu cho sức khỏe thần kinh cũng như các bộ phận khác trong cơ thể.

Thận trọng khi sử dụng thuốc có tác dụng an thần cho những người có tiền sử hoặc nền bệnh lý mắc các vấn đề liên quan đến tim mạch, hô hấp, thần kinh, tiêu hóa,…

Nếu sử dụng đồng thời từ 2 – 3 loại thuốc trở lên bạn cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ. Bởi lẽ, trong thuốc giúp an thần, hỗ trợ các vấn đề về thần kinh có rất nhiều dược phẩm có thể xung khắc, gây ra sự tương tác không đáng có khiến bạn bị mắc phải một số tác dụng phụ nguy hiểm của thuốc.

Sử dụng thuốc giúp an thần sẽ khiến cho hệ thần kinh phản ứng chậm lại hơn so với bình thường vì thế ngay sau khi dùng thuốc bạn không nên thực hiện các công việc đòi hỏi sự tập trung cao độ như: làm việc, học tập, điều khiển các phương tiện máy móc, tham gia giao thông,… mà nên để cho tâm trí thư giãn, không nên nghĩ ngợi quá nhiều.

Trong quá trình sử dụng thuốc an thần nếu bạn gặp phải các vấn đề bất thường như mệt mỏi, khó chịu, buồn nôn,… thì phải ngay lập tức dừng sử dụng. Sau đó, hãy tiến hành kiểm tra và xin ý kiến của bác sĩ để để tiến hành theo dõi bệnh tình.

Với những người có nhu cầu sử dụng thuốc an thần nhưng lại tự ý mua mà ngại đến các cơ sở y tế khi chỉ nghe theo các thông tin không chính thống, có thể không giúp sức khỏe tốt hơn mà còn gặp phải một số tác dụng phụ của thuốc. Chính vì thế, nếu cảm thấy mệt mỏi, stress, hay có những phản ứng quá khích, hưng phấn,… các dấu hiệu liên quan đến sức khỏe thần kinh và tinh thần, bạn hãy đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám và kiểm tra.